Minghui.org)) اعتدال بهاری چهارمین دوره از ۲۴ دوره خورشیدی است که در چین باستان تعریف شده و نقطه میانی ۹۰ روز بهار است. در روز اعتدال بهاری، نیمی از بهار گذشته است. آن در تقویم میلادی، هر سال حوالی ۲۱مارس است. دوره اعتدال بهاری در سال ۲۰۲۴، از ۲۰مارس تا ۳آوریل است.

لائوذی گفت: «همه‌چیز در اعتدال بهاری شروع به رشد می‌کند.» کشاورزان نیز می‌گویند: «گندم در اعتدال بهاری شروع به جوانه‌زدن می‌کند، لحظه‌ای که ارزش هزار تل (واحد سنجش وزن در چین و سایر کشورها در آسیای شرقی معادل ۴۰ گرم) طلا را دارد.» این بدان معناست که در اعتدال بهاری، گندم زمستانه از هوای سرد جان سالم به در برده و شروع به رشد فعال کرده است، که زمان بسیار مهم و گرانبهایی برای کار مزرعه، به‌منظور اطمینان از برداشتی خوب است.

برابری شب و روز، تعادل گرما و سرما

در نیمکره شمالی، زمانی که خورشید از جنوب به شمال از دایرةالبروج عبور می‌کند و در صفر درجۀ طول جغرافیایی دایرةالبروج، خط استوا را قطع می‌کند، آن به‌صورت عمودی به استوا می‌تابد. این موقعیت، اعتدال بهاری نامیده می‌شود و در این زمان، طول روز و شب برابر است و هر کدام ۱۲ ساعت طول می‌کشد.

اصولاً، بهار به دوره بین آغاز بهار و آغاز تابستان، در ۲۴ دوره خورشیدی اطلاق می‌شود و اعتدال بهاری درست در وسط بهار است که این فصل را دقیقاً به دو نیمه مساوی تقسیم می‌کند.

اعتدال بهاری به‌خاطر دو پدیده معنی دارد: ابتدا، اواسط فصل بهار را نشان می‌دهد و خود این روز به مقادیر مساوی از نور و تاریکی تقسیم می‌شود. به همین خاطر در زمان‌های باستان، مردم نیز اعتدال بهاری را «نیمۀ ‌روز»، «استوای روز و شب» یا «اواسط بهار» می‌نامیدند. از این روز تا انقلاب تابستانی، مقدار نور روز به‌تدریج در نیمکره شمالی افزایش و در نیمکره جنوبی کاهش می‌یابد. بنابراین، در اعتدال بهاری، طبیعت به حالت متعادل خود بین یین و یانگ می‌رسد.

‌موازنۀ شب و روز و موازنۀ گرما و سرما، در تناظر با امور دنیوی، به ترویج «عدالت» اشاره دارد. مردم در چین باستان، در اعتدال بهاری و پاییزی به اصلاح وزنه‌ها و معیارهای مورداستفاده در بازار، برای اطمینان از منصفانه بودن معاملات و جلوگیری از اختلاف‌نظر می‌پرداختند. برای فرد، این یادآور این بود که در زندگی روزانه از راه آسمان پیروی کند؛ در مراوده با دیگران صادق و درستکار باشد، از رفتارهای غیراخلاقی و ازبین‌برندۀ تقوا خودداری کند و با دیگران منصفانه رفتار کند.

آداب و رسوم اعتدال بهاری و حفظ سلامتی

جشنواره پادشاه طب

جشنواره پادشاه طب یک سنت عامیانه منحصربه‌فرد در چین است. آن در اواخر سلسله تانگ آغاز شد و در سلسله سونگ محبوب شد. این به‌عنوان یک سنت برای پرستش شن نونگ (کشاورز الهی)، پادشاه طب و اولین امپراتورِ یان، خدایی در مذهب عامیانه چینی، آغاز شد.

شن نونگ به‌عنوان یکی از سه امپراتور باستانی، خدای کشاورزی و پیشرو طب گیاهی در چین باستان درنظر گرفته می‌شد. او به‌عنوان پادشاه طب چینی، پادشاه پنج دانه، اولین امپراتور پنج دانه و امپراتور شن نونگِ بزرگ مورد احترام است.

پرتره شن نونگ، از «پرتره‌های مشاهیر چینی» که در قرن هجدهم نقاشی شده‌ا‌ند و توسط کتابخانه ملی فرانسه جمع‌آوری ‌شده‌اند. (مالکیت عمومی)

با افزایش جمعیت در زمان شن نونگ، ماهیگیری و شکار دیگر نمی‌توانست نیازهای اولیه انسان را تأمین کند. علاوه‌بر این، روح انسان‌ها دیگر پاک نبود و به‌طور فزاینده‌ای از طبیعت منحرف می‌شد. محیط طبیعی همچنان رو به وخامت می‌گذاشت و انسان‌ها با ابتلا به بیماری‌ها، دچار مشکل می‌شدند. 

به‌گفته بان گو (۹۲-۳۲ پس از میلاد)، مورخ و سیاستمدار در سلسله هان شرقی، در متن کنفوسیوسی بای هو تونگ، شن نونگ به مردم آموخت که چگونه با توجه به زمانبندی آسمان و سودمندی زمین کشاورزی کنند. او همچنین ادوات کشاورزی را اختراع کرد و از قدرت الهی خود برای سود رساندن به مردم استفاده کرد. بنابراین او به‌عنوان شن نونگ (کشاورز الهی) مورد احترام قرار گرفت.

شن نونگ شخصاً گیاهان را آزمایش و غلات را متمایز کرد. او همچنین گاوآهن، بیل و سایر ابزارهای کشاورزی را اختراع کرد. او بشریت را به عصر کشاورزی هدایت کرد. 

هوانگ‌فو می، ‌دانشمند، پزشک و استاد طب سوزنی و فتیله‌گذاری چینی بود که در اواخر سلسله هان شرقی، دوره سه پادشاهی، و اوایل سلسله جین غربی زندگی می‌کرد. او در دی وانگ شی جی گفت که امپراتورِ یان که در کنار رودخانه بزرگ شد به مردم آموخت که چگونه پنج دانه را برای غذا بکارند تا نیازی به کشتن حیوانات نداشته باشند. او صدها گیاه را برای درمان بیماری‌ها آزمایش کرد و درنتیجه جان بسیاری را نجات داد. مردم عادی از گیاهان در زندگی روزانه استفاده می‌کردند، بدون اینکه بدانند چگونه به وجود آمده‌اند.

شن نونگ صدها گیاه را آزمایش کرد و ۳۶۵ نوع را به‌عنوان داروی گیاهی شناسایی کرد. از این میان، ۱۲۰ گیاه قدرت بالایی داشتند و می‌توانستند سلامتی را حفظ کنند، ۱۲۰ گیاه قدرت متوسطی داشتند و می‌توانستند ذهن را تغذیه کنند، و ۱۲۵ گیاه قدرت پایینی داشتند و می‌توانستند بیماری‌ها را درمان کنند. او کتاب شن نونگ بن کائو جینگ (کلاسیک ماتریا مدیکا کشاورز الهی) را نوشت که تا به امروز منتقل شده است. آن‌ همراه با کلاسیک‌های بعدی، هوانگدی نیجینگ، نانجینگ - کلاسیک مسائل دشوار، و رساله درمورد بیماری‌های متفرقه و همراه با تَب، به‌عنوان چهار کلاسیک و منبع طب سنتی چینی در درمان بیماری‌ها در نظر گرفته می‌شود.

شن نونگ درحال آزمایش صدها گیاه (Minghui.org)

طبق کتاب ماتریا مدیکا کشاورز الهی، شن نونگ صدها گیاه را چشید و در یک روز با ۷۲ سم مواجه شد. او مقداری برگ چای را که همراه باد به نزدیکی او آمده بود جوید و بهبود یافت. گفته می‌شود شهرستان آنرن در استان هونان جایی است که شن نونگ در آن صدها گیاه را چشید و برای اولین بار به خواص مفید چای پی برد. 

مردم آنرن به یاد شن نونگ، تالار شن نونگ و معبد یائووانگ (معبد وانفو امروزی) را در شیانگ‌کائوپینگ

بنا کردند و مجسمه شن نونگ را ساختند. مردم آنرن به‌منظور بزرگداشت کمک‌های بزرگ شن نونگ در کشاورزی و گیاه‌درمانی، جشنواره‌ای سه‌روزه را در حوالی اعتدال بهاری، برای پرستش امپراتورِ یان شن نونگ، پادشاه طب، در شیانگ کائوپینگ، که در آنجا مردم وانیل و عود می‌سوزانند، بنا نهادند.

چنین فعالیت‌هایی در تواریخ شهرستان آنرن در سلسله چینگ ثبت شده است، و این سنت از سال ۹۳۵ پس از میلاد در سلسله تانگ، بیش از هزار سال ادامه داشته است. آنرن در چین به‌خاطر معابد، صومعه‌ها و سالن‌های عبادت بسیاری که از تاریخ طولانی و عبادت‌کنندگان زیادی برخوردار است، معروف است.

پرستش خورشید

امپراتوران در چین باستان در اعتدال بهاری، خورشید را نیز ‌پرستش می‌کردند، سنتی که در سلسله ژو آغاز شد و در کتاب مناسک ثبت شد. در دی جینگ سوی شی جی شنگ نوشتۀ پان رونگبی در سلسله چینگ، همچنین اشاره شده است که «پرستش خورشید در اعتدال بهاری و پرستش ماه در اعتدال پاییزی مراسمات بزرگی هستند؛ مردم اجازه ندارند به‌تنهایی عبادت کنند.»

معبد خورشید، که اکنون در خارج از دروازه چائویانگ در پکن قرار دارد، قبلاً محل پرستش خورشید توسط امپراتورهای سلسله‌های مینگ و چینگ در اعتدال بهاری بود. آن‌ها سه بار زانو می‌زدند و نُه بار تعظیم می‌کردند. آن مراسم باشکوه و مجللی بود.

مردم در چین باستان تیراندازی با کمان را در اعتدال بهاری تمرین می‌کردند، مهارت‌های رزمی خود را بهبود می‌بخشیدند و تقوا را حفظ می‌کردند. پادشاهان و امپراتوران این کار را در مقیاس بزرگ انجام می‌دادند، درحالی‌که مردم عادی به‌صورت محلی تمرین می‌کردند. در تواریخ ۵ عنصر هانشو آمده است: «تیراندازیِ آیینی با تیر و کمان در اعتدال بهاری برای بهبود انرژی یانگ».

گردش‌های بهاری

در حوالی اعتدال بهاری، هوا گرم و آفتابی است. در بیشتر مناطق، گل‌ها شروع به شکوفه دادن می‌کنند، پرندگان آواز می‌خوانند و مردم گردش و سفر را شروع می‌کنند. معنای ذاتی گردش بهاری، هماهنگی با فصول و سازگاری انسان و طبیعت است. 

با شروع جوانه زدن در گرمای بهار، مردم خانه‌های خود را ترک می‌کنند تا از زیبایی‌های طبیعت و طراوت هوا بهره‌مند شوند و از مادر طبیعت لذت ببرند. گردش‌های بهاری انرژی فصلی را ادغام می‌کند و جریان انرژی یانگ را در بدن انسان تقویت می‌کند و فواید زیادی برای سلامتی فرد به ارمغان می‌آورد.

بادبادک هوا کردن یکی از معمولی‌ترین فعالیت‌ها در فضای باز است. با افزایش باد در فصل بهار، آن زمان خوبی برای پرواز بادبادک است. بادبادک‌ها در زمان‌های قدیم «شاهین» یا «باز» نامیده می‌شدند. آن‌ها هردو از پرندگان شکاری قوی هستند. در آن زمان، بادبادک‌ها را بیشتر از ابریشم یا کاغذی به شکل عقاب می‌ساختند، به همین دلیل اغلب به آن‌ها شاهین یا باز کاغذی می‌گفتند. بعدها مردم انواع‌واقسام بادبادک‌ها را ابداع کردند. 

علاوه‌بر بادبادک‌بازی، قدردانی از گل‌ها و درختان، تاب‌بازی، بازی کوجو (بازی چینی باستانی با توپ)، طناب‌کشی و بالا رفتن از کوه و بازدید از رودخانه‌ها همگی از فعالیت‌های سنتی در فضای باز هستند.

«شنگ پینگ شی له تو» (موزه کاخ ملی، تایپه)

عکس‌های گاوهای نر بهاری

در فرهنگ سنتی چین، در طول اعتدال بهاری، مردم عکس‌ گاوهای نر بهاری را خانه‌ به خانه‌ پخش می‌کردند. چنین تصاویری بر روی کاغذ قرمز یا زرد با دوره‌های خورشیدی و کشاورزانی درحال شخم زدنِ مزارع چاپ می‌شود. در گذشته، اکثر کسانی که این‌گونه عکس‌ها را پخش می‌کردند در صحبت کردن و آواز خواندن مهارت داشتند و در هنگام تحویل عکس، با قافیه‌های زیبا سخنان خوش‌یمنی درباره شخم زدن بهاره می‌گفتند.

چسباندن منقار پرندگان

به‌طور سنتی، در روز اعتدال بهاری، کشاورزان نه‌تنها در مزارع سخت کار می‌کردند، بلکه توپک‌های برنج چسبناک نیز می‌خوردند. آن‌ها همچنین دوازده توپک از چنین برنجی را بدون پر کردن مواد در داخل آن آماده می‌کردند، آن‌ها را با چوب‌های نازک بامبو سوراخ می‌کردند و در مرزهای مزرعه خود می‌گذاشتند تا به پرندگان غذا دهند که به «چسباندن منقار گنجشک‌ها» معروف است، به این امید که این کار از نوک زدن پرندگان به محصولات جلوگیری کند و باعث اطمینان از برداشتی خوب شود.

حفظ سلامت

ازآنجاکه اعتدال بهاری روز و شب، سرما و گرما را به‌طور مساوی تقسیم می‌کند، مردم باید برای حفظ سلامتی، به حفظ تعادل یین و یانگ در بدن انسان توجه کنند. بنابراین، «تنظیم یین و یانگ، تکمیل کردن آن در صورت ناکافی بودنش، و پاکسازی آن در صورت وجود بیش از حدش» (هوانگدی نیجینگ، سو ون، گو کونگ لون) رعایت می‌شود. 

در طب سنتی چینی، پنج اندام داخلی بدن انسان با چهار فصل مطابقت دارد، بنابراین به «تغذیه در چهار فصل» توجه می‌شود، یعنی تغذیه کبد در بهار، قلب در تابستان، ریه‌ها در پاییز و کلیه‌ها در زمستان. ازآنجاکه پنج اندام داخلی رنگ‌های مشخص خود را دارند (سبز برای کبد، قرمز برای قلب، زرد برای طحال، سفید برای ریه‌ها و سیاه برای کلیه‌ها)، غذاهایی به همان رنگ، اندام‌های داخلی مربوطه را تغذیه می‌کند. بنابراین، در حوالی اعتدال بهاری، مردم تمایل به خوردن میوه‌ها و سبزیجات سبز بیشتری دارند که در فصل بهار فراوان‌تر هستند.

به قول معروف: «سوپ بهاری به اندام‌های داخلی می‌رود و کبد و روده را پاک می‌کند؛ تمام خانواده، پیر و جوان، در امان هستند و از سلامتی برخوردارند.» سبزی بهاری‌ای که برای تهیه سوپ استفاده می‌شود، تاج‌خروس وحشی است که در روستاها به آن «چونبی درمنه» نیز می‌گویند. در روز اعتدال بهاری، مردم برای چیدن تاج‌خروس وحشی به مزارع می‌رفتند و با فیله‌ماهی «سوپ بهاری» درست می‌کردند، به این امید که همه خانواده‌شان سالم و سلامت باشند. 

علاوه‌بر این، مردم بر این باورند که باید وضعیت ذهنی شاد و مثبتی داشته باشند، ورزش آرام و یک برنامه منظم روزانه را دنبال کنند تا با موفقیت سلامت خود را حفظ کنند.

نقاشی «فوریه در اوایل بهار»، اثر فانگ کونگ در سلسله چینگ،
بخشی از هشت نقاشی فانگ کونگ از منظره-آلبوم-تائویوان یانکه(موزه کاخ ملی، تایپه)

سخن آخر

فرهنگ سنتی شامل قوانین و مقررات، هنجارهای اخلاقی و آدابی است که عمدتاً توسط گذشتگان براساس زمان و مکان مناسب تنظیم شده‌ است، همان‌طور که در ضرب‌المثل «اول به آسمان‌ها و زمین نگاه کنید و سپس درمورد امور بشری تصمیم بگیرید» منعکس شده است. به عبارت دیگر پرستش آسمان و هماهنگی با طبیعت، بیانگر وضعیت اخلاقی حکمای قدیم است که براساس چنین اصل و در راستای تعلیم نسل‌های آینده عمل می‌کردند. به زبان ساده، آن دستیابی به «هماهنگی انسان و طبیعت» است. 

در مکتب اعتدال آمده است: «فرمان آسمان طبیعت فرد است، پیروی از طبیعتِ فرد تائو است، و تمرین تائو آموزش است». این بدان معناست که اگر مردم بتوانند با فرمان آسمانی ادغام شوند، می‌توانند مانند آسمان و زمین آباد و آرام باشند.