(Minghui.org) فرهنگ سنتی چین وسیع و ژرف است. اما برخی افراد فکر می‌کنند این ارزش‌ها منسوخ شده‌اند. روزی کسی از من پرسید: «در عصر علم مدرن و هوش مصنوعی، این ارزش‌های باستانی چه کمکی می‌کنند؟»
این پرسش مهمی است، زیرا ما را به بررسی پیوند میان خرد باستانی و جامعه مدرن دعوت می‌کند.
خرد باستانی در برابر علم مدرن
یکی از نمونه‌های قابل‌توجه، سیستم باینری (اعداد دودویی) است، جایی که اعداد، حروف و سایر اطلاعات به‌صورت دنباله‌ای از دو رقم ۰ و ۱ نمایش داده می‌شوند. درواقع تمام داده‌های رایانه‌ای مدرن بر پایه رمزگذاری باینری متکی است. در قرن هفدهم وقتی ریاضی‌دان و فیلسوف آلمانی گوتفرید لایب‌نیتس سیستم عددی باینری را معرفی کرد و توسعه می‌داد، او فقط به جنبه ریاضی آن نگاه نکرد، بلکه از دیدگاه فلسفی و الهیاتی هم به آن توجه داشت و آن را بازتابی از سادگی جهان و وحدت الهی می‌دانست.
لایب‌نیتس در آثار منتشرشده‌اش به اهمیت کتاب ای چینگ، متن باستانی چینی منسوب به حکیم فو شی، اذعان کرد. او نوشت: «توضیح درباره حساب باینری که فقط از کاراکترهای ۱ و ۰ استفاده می‌کند، همراه با توضیحاتی درباره کاربرد آن، به درک بهتر و بازتاب اندیشه‌ها و آموزه‌های باستانی چین منسوب به فو شی کمک می‌کند.»
لایب‌نیتس به‌ویژه مجذوب شش‌خطی‌های کتاب ای چینگ بود. هر شش‌خطی از شش خط افقی روی هم تشکیل شده است که یا کامل (یانگ) هستند یا شکسته (یین). این الگوهای شکل‌گرفته از خطوط کامل و شکسته، نماینده و نماد ویژگی‌های یین و یانگ هستند و این ترکیب‌ها مثل یک زبان رمزی‌اند که نشان می‌دهند جهان و انسان براساس تعادل یین و یانگ ساخته شده‌اند، و ازطریق آن‌ها می‌توان درک عمیق‌تری از زندگی و کیهان پیدا کرد.
درواقع، فرهنگ سنتی چین نیز بر این باور است که بدن انسان، جامعه و بدن کیهانی ارتباط نزدیکی با هم دارند. گرچه به‌دلیل فاصله‌های عظیم ممکن است این امر تصورناپذیر به‌نظر برسد، اما حس مشابهی از رازآلودگی در علم مدرن نیز دیده می‌شود، در فیزیک کوانتومی، ذراتی که از هم دورند (با فاصله زیاد)، همچنان به‌طور رازآلودی با هم مرتبط هستند، پدیده‌ای که «درهم‌تنیدگی کوانتومی» نام دارد.
در مکانیک کلاسیک، اجسام صرفاً تحت تأثیر محیط نزدیک خود قرار می‌گیرند، مفهومی که «اصل محلی بودن» نام دارد. اما در مکانیک کوانتومی، یک جفت ذره درهم‌تنیده (یکی با چرخش در جهت ساعت‌گرد و دیگری با چرخش پادساعت‌گرد) ظاهراً می‌توانند با سرعتی فراتر از نور، با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. آلبرت اینشتین این پدیده را «عمل شبح‌وار در فاصله» نامید. چون به نظر می‌رسید قوانین عادی فیزیک و «اصل محلی بودن» را نقض می‌کند. ]یعنی: در فیزیک کلاسیک «فقط نزدیک اثر می‌گذارد»، ولی در فیزیک کوانتومی «ذرات دور از هم همزمان واکنش نشان می‌دهند.»[
علاوه‌بر این، آزمایشی به‌طور مشترک توسط گروهی از پژوهشگران دانشگاه اتاوا (کانادا) و دانشگاه ساپینزا رم (ایتالیا) انجام شد که در آن دو ذره نور (فوتون) را که «درهم‌تنیده» بودند بررسی کردند. آن‌ها با یک روش پیشرفته تصویربرداری به نام هولوگرافی دیجیتال توانستند شکل تابع موج این دو فوتون را ببینند. ]نتیجه خیلی جالب بود: تصویری که به دست آمد همان نماد یین و یانگ در نمودار تای‌چی بود؛ دایره‌ای که دو نیمه سیاه و سفید دارد و نشان‌دهنده تعادل نیروهای متضاد در فرهنگ سنتی چین است[. آن‌ها در مقاله‌ای در سال ۲۰۲۳، در مجله نیچر فوتونیک، با عنوان «تصویربرداری تداخل‌سنجی از دامنه و فاز حالت‌های فضایی دو فوتون»، این پژوهش را منتشر کردند.
هماهنگی میان انسان‌ها و محیط اطرافشان به شیوه‌های متعددی متجلی می‌شود. حروف سنتی چینی برای کلمه موسیقی و کلمه دارو نه‌تنها تلفظ یکسان یوئه (yue) دارند، بلکه در نگارش نیز شباهت زیادی به هم دارند. این با توصیف موجود در کتاب کلاسیک باستانی طب چینی، «کلاسیک طب داخلی امپراتور زرد»، سازگار است: «موسیقی قلب را درمان می‌کند و دارو بدن را.»
علاوه‌بر این، پنج نت اصلی (گونگ، شانگ، جوئه، ژی، یو) در مقیاس پنج‌نُتی سنتی چین به‌ترتیب با پنج عنصر خاک، فلز، چوب، آتش و آب مطابقت دارند. هردو نیز به پنج اندام اصلی داخلی (طحال، ریه، کبد، قلب و کلیه) مربوط هستند. «مانترای قلب پاک و نیک‌خواهی جهانی»، ملودی‌ای از چین باستان، قادر بود تنفس را تنظیم کند، ذهن را متعادل سازد و سلامت کلی را بهبود بخشد.
چنین خرد باستانی‌ای را می‌توان در جامعه مدرن نیز یافت. برای نمونه، کالج موسیقی برکلی مؤسسه‌ای برای موسیقی و سلامت دارد که هدف آن ارتقای سلامت و تندرستی ازطریق موسیقی است.
تفاوت میان ایدئولوژی مدرن و ارزش‌های سنتی
تحت تأثیر فناوری مدرن، بسیاری افراد تمایل دارند فقط به علمی که با آن آشنا هستند اعتماد کنند و دیدگاه‌های متفاوت را رد کنند. درنتیجه ممکن است بیشتر بر زندگی مادی تمرکز کنند و ارزش‌های سنتی را نادیده بگیرند.
یکی از این نمونه‌ها اضطراب است که به هنجاری در جامعه مدرن تبدیل شده است. اغلب مردم فارغ از توانایی‌هایشان، وقتی انتظاراتشان برآورده نمی‌شود بیشتر می‌خواهند شکایت می‌کنند. اما طبق فرهنگ سنتی چین، بخت و اقبال از تقوا ناشی می‌شود و جایگاه فرد (مانند رتبه اداری) با تقوای او همخوان است. بنابراین، فرد باید وظایف را با ذهنی آرام و کوششی جدی انجام دهد، نه با دنبال کردن آرزوهای واهی و غیرعملی.
کتاب ای چینگ، یکی از متون کهن چینی فوق‌الذکر، بیان می‌کند: «مسئولیت‌های بزرگ بر پایه فضیلت تقوای عظیم است.» این یعنی تقوا، برکت و بخت را همان‌طور حمل می‌کند که آب کشتی را حمل می‌کند. وقتی آب کم‌عمق است، نمی‌تواند چیزی را حمل کند.
زِنگ گوفان، مقام برجسته در دوران سلسله چینگ، نمونه‌ای از ترکیب ارزش‌های سنتی و رشد شخصی بود. او عمیقاً به آموزه‌های کلاسیک احترام می‌گذاشت و به‌طور مستمر برای اصلاح شخصیت خود تلاش می‌کرد. او با بهره‌گیری از کتاب ای چینگ، اهمیت تعادل یین و یانگ را درک کرده بود، اینکه انسان نه‌تنها باید برای دستاورد (یانگ) تلاش کند، بلکه باید برای فروتنی و خویشتن‌داری (یین) نیز بکوشد. او پس از کسب پیروزی‌های بزرگ، موفقیت را به دیگران نسبت می‌داد و گاهی تعداد نیروها را کاهش می‌داد تا نگرانی‌های امپراتور را کاهش دهد.
زنگ در زندگی شخصی‌اش، بر «صداقت، احترام، سکون، احتیاط و پشتکار» تأکید داشت. او هر روز در دفترچه‌ای یادداشت می‌نوشت و رفتارش را بازنگری می‌کرد. به‌ویژه بر «انضباط هنگام تنهایی» توجه می‌کرد، حتی وقتی تنها بود، همیشه وقارش را حفظ می‌کرد و به خود اجازه نمی‌داد دچار ولنگاری و بی‌بندوباری شود. این ویژگی‌ها نه‌تنها باعث می‌شد همه به او احترام بگذارند، بلکه افراد بااستعداد بسیاری را نیز به دور او جذب می‌کرد. داستان زنگ به ما می‌آموزد که وقتی کسی تقوا و رشد شخصی را گرامی می‌دارد، موفقیت به‌طور طبیعی از پی آن می‌آید.
اما امروزه افراد کمی در جامعه مدرن، از این آموزه‌ها پیروی می‌کنند. به‌ویژه در سرزمین اصلی چین، افراد بسیاری آرزو دارند یک‌شبه ثروتمند شوند و شهرت کسب کنند، هرچند آن باعث شود به دیگران آسیب برسانند. بدتر از آن، صنعت هنر و سرگرمی اغلب بر لذت‌جویی‌های ظاهری و شهوت همراه با انحطاط اخلاقی تمرکز می‌کند.
در دوران باستان، اوضاع متفاوت بود. گفته می‌شود فو شی، ساز «سه» (نوعی ساز زهی مضرابی) را برای «آرام کردن قلب و پرورش روح» ساخت. باور داشتند که این پاکی و هماهنگی یین و یانگ انسان را تعالی می‌بخشد و او را به الهیات نزدیک‌تر می‌سازد.
(ادامه دارد)
کپی‌رایت ©️ ٢٠٢٥-١٩٩٩ Minghui.org تمامی حقوق محفوظ است.
