رقص کلاسیک چینی چیست؟

(Minghui.org) یادداشت سردبیر: در تاریخ ۵ ژوئیه، استاد لی هنگجی به‌منظور راهنمایی کالج فی‌ تیان، مطالب زیر را با عنوان "رقص کلاسیک چینی چیست؟" نوشتند که متن کامل آن به شرح زیر است.

رقص کلاسیک چینی که بر پایه‌ی فرهنگ چینی وسیع و پنج‌هزار ساله بنا شده یکی از شاخه‌های هنر است که از بدن به‌عنوان وسیله‌ای برای اجرا استفاده می‌کند.

۱- مشخصات رقص کلاسیک چینی

الف) حرکات رقص کلاسیک چینی از نظر توانایی در بیان احساسات گوناگون غنی هستند، احساساتی همچون شادی، غم، خوشی، خشم، اندوه، شعف، احساساتی که از جدایی یا دوباره بهم پیوستن ناشی می‌شوند، جنون، شیدایی، ناخوشی، مستی و سرخوشی، وقار، فرومایگی، شکوهمندی و نیز ماجراها و شخصیت‌های مدنی، نظامی و سایر چیزها.

ب) در رقص کلاسیک چینی، این معنی و منظور است که بدن را به حرکت درمی‌آورد. به عبارت دیگر، در این گونه‌ی رقص، فقط هنگامی‌که احساسات درونی، بدن را به حرکت دربیاورد است که بیان کامل حاصل می‌شود.

پ) رقص کلاسیک چینی از توانایی طبیعی بدن انسان استفاده می‌کند؛ به پرورش عضلات خاصی نیاز ندارد. یعنی قدرت عضله که به‌طور طبیعی از طریق راه رفتن، دویدن، پریدن، بالا رفتن از پله‌ها، دوچرخه‌سواری و غیره بدست می‌آید، همین‌طور قدرت [نیم‌تنه‌ی] بالای بدن که به‌طور طبیعی از طریق کار فیزیکی ساخته می‌شود در حین تعلیم و پرورش قوی‌تر می‌شود.

ت) تعلیم و پرورش در رقص کلاسیک چینی چهار قسمت دارد:

۱. "شکل" (ترکیبات رقص و تمرین اولیه‌ی بار) ۲. "رفتار" (تکنیکی برای بیان احساسات درونی خاص از طریق "شکل") ۳. تکنیک رقص (تعلیم و پرورش حرکات سخت رقص) ۴. تکنیک جست و خیز کردن (Tumbling) (عمدتاً تعلیم و پرورش شکل‌های مختلف معلق زدن (flips) و مهارت‌های بنیادین)

ث) در اجرای رقص تئاتری، رقص کلاسیک چینی با عنصر بازیگری رقص نیز سر و کار دارد. بازیگری در رقص متفاوت از بازیگری در فیلم، نمایش، اپرا، هنرهای تئاتر سنتی چین، یا [نمایش‌های] موزیکال برادوی است. بازیگری در رقص کلاسیک چینی شامل هماهنگی بین حالت چهره و حرکات فیزیکی می‌شود که وقتی با هم ترکیب می‌شوند به یک شکل تقویت شده‌ای از بیان می‌انجامد.

۲- خاستگاه و انتقال تاریخی رقص کلاسیک چینی

چندین هزار سال پیش، هنرهای رزمی (ووشو) در چین ظاهر شد. در آن زمان، بسیاری از شکل‌های هنرهای نمایشی متأثر از حرکات، تکنیک‌ها و معلق زدن‌های هنرهای رزمی بودند. شکل‌های اولیه‌ی بسیاری از حرکات رقص کلاسیک چینی شبیه حرکات مربوط به هنرهای رزمی بودند؛ فقط این‌طور بود که آنها به طور متفاوتی اجرا می‌شدند و چیزی که لازم می‌دانستند متفاوت بود. بعدها، در طول پنج هزار سالی که فرهنگ چین بنیان گذاشته شد، رقص کلاسیک چینی پیوسته در حال غنی شدن بود و این همان چیزی است که جنبه‌ی "رفتار" رقص کلاسیک چینی را پدید آورد. و این همان منشاء‌ سبک و شیوه‌ای است که رقص کلاسیک چینی در طول روند انتقالش، به خود گرفت. شیوه‌ای که یک شخص از گروه قومی خاصی حرکت می‌کند، کیفیت‌های متمایز آن گروه را در خود دارد، از این رو، حرکات مردم چین طبیعتاً یک حس چینی دارند. اما مطالعه و تمرین موجود نشان داده است که افراد قومیت‌های دیگر نیز می‌توانند از طریق تعلیم و پرورش خاص مربوط به "رفتار" و "شکل"، این حس را بدست بیاورند.

رقص کلاسیک چینی به شکل‌های گوناگونی دست به دست منتقل شد، که در بین آنها اجراها عمده‌ترین [شیوه] بودند. از نظر تاریخی، در سراسر سلسله‌های مختلف، رقص‌های اجرا شده در دربار امپراتوری تکنیک‌ها و مشخصات مختلفی داشت. در بین توده‌ی مردم، رقص عمدتاً از طریق تقلید و همانندسازی منتشر می‌شد، در حالی‌که درخصوص اجراگران خیابانی، عمدتاً از طریق تکنیک‌های هنرهای رزمی منتشر می‌شد. قبل از سلسله‌های چین و هان (از ۲۲۱ ق.م تا ۲۲۰ ب.م)، اجراگرانی بودند که برنامه‌های هنرهای رزمی را اجرا می‌کردند. و آکروبات‌ها عمدتاً از معلق زدن‌ها استفاده می‌کردند. در طول سلسله‌های تانگ و سونگ (از ۶۱۸ ب.م تا ۱۲۷۹ ب.م)، اکثر رقص‌ها و اجراهای خیابانی، شکل‌ها و تکنیک‌های اولیه‌ی رقص کلاسیک چینی را در بر داشتند. بویژه‌ معلق زدن‌ها که تقریباً تمامی اجراگران خیابانی از آن استفاده می‌کردند. این نیز مثال دیگری از این است که درون محدوده‌ی وسیع‌تری از فرهنگ چین، چگونه تکنیک‌های شکل‌های هنری مختلف روی یکدیگر تأثیر گذاشته‌اند.

مفهوم سلسله‌های چین متفاوت از مفهوم پادشاهی‌های باستانی مردم دیگر است. جایگزینی یک سلسله به معنی تغییر به مجموعه‌ی متمایز ویژگی‌های فرهنگی سلسله‌ی دیگر بود، زیرا هر سلسله، امپراتور خودش، مردم خودش و فرهنگ خودش را دارد. و این‌گونه است که، در طول آن روند تاریخی‌ای که آن تمدن درحال بنیان گذاشتن بود، رقص کلاسیک چینی به‌طور پیوسته درحال غنی شدن و به‌طور پیوسته در حال کامل شدن بود.

روش‌های آموزش امروزه در چین باستان وجود نداشت. در تئاتر، نسل قدیمی‌تر شاگردان و کارآموزان را آموزش می‌دادند و بدین گونه از یک نسل به نسلی دیگر منتقل می‌شد. شاگرد از سنین جوانی به شکل رسمی شاگرد یک استاد می‌شد و بدین گونه بود که یک نفر حرفه‌ای می‌شد. در رقص دربار امپراتوری، این هنر به این شکل منتقل می‌شد که خانم‌های جوان به یکدیگر آموزش می‌دادند؛ بسیاری از هنرهای اجرای خیابانی به‌صورت سنت‌های خانوادگی منتقل می‌شدند؛ و هنرهای رزمی از نیاکان منتقل می‌شد یا از یک استاد فراگرفته می‌شد. به‌طور مشابه، در تمرین‌های مذهبی بودیستی و دائوئیستی، پس از اینکه یک مرید ردا می‌پوشید، آموزش‌ها را از استاد دریافت می‌کرد. روش‌های آموزشیِ سیستم‌وار چیزی است که در نیمه‌ی اول قرن پیش شروع شد.

۳- تفاوت‌های بین رقص کلاسیک چینی و هنرهای رزمی جدید امروزی

از زمانی‌که فیلم‌ها و نمایش‌های تلویزیونی کونگ فو پدیدار شدند، بسیاری از افراد به این حرکات هنرهای رزمی شاخ و برگ دادند و آن‌ها را برای استفاده در طرح‌ داستان‌های فیلم‌ها و نمایش‌های تلویزیونی به چیزی پر زرق و برق اما غیر عملی تبدیل کردند. این حرکات، خیلی زیاد شبیه رقص به نظر می‌رسند، اما در واقع کاملاً متفاوت از رقص کلاسیک چینی هستند. به‌طور اساسی بگوییم:

الف) در رقص کلاسیک چینی، بیانگری بدن، چیزی اصلی است، درحالی که در هنرهای رزمی، اجرای سریع و انفجاری حرکت، اصلی است. هر چه هنرهای رزمی سریع‌تر باشد، بیشتر به هدف خود می‌رسد.

ب) رقص کلاسیک چینی حرکت بدن را با رفتار درونی ترکیب می‌کند.

پ) رقص کلاسیک چینی یک زبان بدن است. برای اینکه یک شخصیت یا یک داستان را تا بیشترین حد به تصویر کشید، بدن باید تا بیشترین حد خود کشیده شود و گسترش یابد. به همین دلیل است که داشتن پاهای بلند پایه‌ای‌ترین معیار برای انتخاب شاگردان رقص است. در نبرد هنرهای رزمی، استفاده از این نوع گسترش و انبساط، شخص را آسیب‌پذیر می‌کند.

ت) هنرهای رزمی نمی‌تواند مانند رقص کلاسیک چینی طرح داستان‌ها، شخصیت‌های متفاوت، حالت‌های احساسی و احساسات را منتقل کند.

ث) هنرهای رزمی، آن "رفتار" مورد نیاز در رقص کلاسیک چینی را ندارد.

۴- تأثیر رقص کلاسیک چینی روی شکل‌های دیگر رقص و مهارت‌های فیزیکی

همزمان با به اصطلاح "اصلاحات و باز شدن" چین (که از اواخر دهه‌ی ۱۹۷۰ آغاز شد)، تکنیک‌ها و معلق زدن رقص کلاسیک چینی ناگهان در صحنه‌ی دنیا ظاهر شد. به ویژه، تکنیک‌ها و معلق‌ زدن‌های آن که از طریق جامعه‌ی بین‌المللی رقص، موجی به پا کرد. بدین گونه، باله برخی از تکنیک‌های رقص کلاسیک چینی را تلفیق کرد و باله‌ی نوین، حتی در مقیاس وسیع‌تری تکنیک‌های رقص کلاسیک چینی را تلفیق کرده است. اما آنها استانداردهای لازم برای این تکنیک‌ها را درک نمی‌کنند و به شکل خیلی غیراستانداردی از آنها استفاده کرده‌اند. آنچه که به عنوان رقص خیابانی شناخته می‌شود حتی درک سطحی‌تری از استانداردها و الزامات تکنیک‌ها داشته و در نتیجه رقص کلاسیک چینی را برداشته و آن را تحریف کرده است.

رقص کلاسیک چینی تأثیر عظیمی روی ورزشکاران نیز داشته است. قبل از دهه‌ی ۱۹۷۰، تعلیم و پرورش ژیمناستیک ریتمیک، چوب موازنه، و بار فقط شامل تعلیم و پرورش فیزیکی و حرکات ساده‌ی باله بود. سپس تیم‌های ژیمناستیک چین تکنیک‌ها و معلق زدن‌های رقص کلاسیک چینی را برداشتند و در مقیاس وسیعی در رویدادهای ژیمناستیک از آن‌ها استفاده کردند. به محض اینکه این تکنیک‌ها در مسابقات بین‌المللی دهه‌ی ۱۹۷۰ ظاهر شد،‌ ژیمناست‌های سراسر دنیا شگفت‌زده شدند. برخی از مسابقه‌دهندگان چین توانستند فوراً ۵ مدال جامع طلا کسب کنند. ژیمناست‌های سراسر دنیا شروع کردند به یادگیری این تکنیک‌ها و معلق زدن‌های رقص کلاسیک چینی، و یک شبه مسابقات ژیمناستیک به سطح بالاتری از مهارت تکنیکی سوق داده شد.

در حقیقت، بسیاری از شکل‌های متفاوت رقص، هنرهای فیزیکی و ورزش‌های سراسر دنیا از تکنیک‌ها و معلق زدن‌های رقص کلاسیک چینی اقتباس کرده‌اند. برخی آن‌ها را کمی بهتر کپی می‌کنند درحالی که دیگران کمتر از حد معمول، نادرست،‌ غیراستاندارد و حتی بدمنظر هستند و این مسئله این فرهنگ نفیس پنج هزار ساله را منحرف کرده است.

این‌ها مطالبی پایه‌ای برای آگاهی درباره‌ی رقص کلاسیک چینی هستند.

لی هنگجی،
۵ ژوئیه ۲۰۱۳