(Minghui.org) در فرهنگ چین مربوط به 5000 سال گذشته، بدون تردید موضوع اصلی، ارتباط الهی بود و به‌خوبی محافظت می‌شد. آن زندگی عادی مردم، جهان‌بینی و انتقال سلسله‌ها را هدایت می‌کند.
این مجموعه بر تجلی این موضوع اصلی در دوران باستان متمرکز شده است. آنها شامل سلسله شیا (حدود 2070-1600 قبل از میلاد)، سلسله شانگ (حدود 1600-1046 پیش از میلاد) و سلسله ژو (1046-256 قبل از میلاد) هستند. سوابق تاریخی و اکتشافات باستانی دربارۀ این دوره‌ها برای ما امکانی هرچند ناچیز را فراهم می‌کند تا نگاهی گذرا داشته باشیم که چگونه بنیادی برای تمدن باشکوه چین گذاشته شد.
* * *
در میان کتابهای متعدد تاریخ که دربارۀ دوران باستان گفتگو می‌کنند، شی جی (سوابق مورخ بزرگ) بخاطر درستی و جزئیات آن به‌خوبی شناخته شده بود. این کتاب‌ها که توسط سیما چیان در سلسله هان نوشته شد، این دوره را از هوانگدی (امپراتور زرد، سلطنت حدود 2600 سال قبل از میلاد مسیح) تا امپراتور وودی از سلسله هان (101 قبل از میلاد) پوشش داده است. گفته می‌شود که سیما 18 سال صرف کرد و کتاب‌ها را به‌رغم مواجهه با موانع بسیار در 60 سالگی به پایان رساند. او نوشت: «هدف از این تحقیق، بررسی رابطه بین ملکوت و بشر و نیز تاریخ و روزهای جاری است، به‌طوری که تاریخ را بتوان توضیح داد و تصحیح کرد.
چنین درکی از طرف محققان دیگر در آن زمان و همچنین نسلهای بعدی به‌خوبی پذیرفته شد. دونگ ژونگشو، محقق امپراتور وودی، بر ارتباط بین ملکوت و موجودات بشری تأکید کرد. شائو یونگ، فیلسوف و مورخ دورۀ سلسله سونگ، زمانی نوشت: «اگر کسی آن را تحقیق کند، نمی‌توان آن را تحقیق نامید.»
وجود قدرت الهی
حتی قبل از شیا، اولین سلسله در تاریخ چین، الوهیت در فرهنگ چینی در دوره سه فرمانروا و پنج امپراطور وجود داشته است. این سه حاکم شامل سویرن (مخترع آتش)، فوشی (مبدع شکار و ماهیگیری) و شن‌نونگ (مبدع کشاورزی) بودند. همراه با هوانگدی، یکی از پنج امپراتور که پس از آن سلطنت کرد، این اجداد معتقد بودند که دارای توانایی‌های الهی هستند، یا می‌توانند با موجودات الهی ارتباط برقرار کنند.
از شیا تا سلسله ژو، مردم عموماً به الوهیت معتقد بودند. به‌هرحال، اصطلاح دقیق، هر از گاهی متغیر بود و از دی (برتر) در سلسله شانگ به تیان (الوهیت) در سلسله ژو تغییر کرد. اعتقاد بر این بود كه موجودات الهی حداكثر قدرت لازم برای كنترل جامعه و آنچه بر زندگی آن تأثیر می‌گذاشت را دارند، از پدیده‌های طبیعی مانند (باد، باران، رعد و برق، صاعقه، محصولات زراعی) گرفته تا ثروت فرد و نیز تغییر سلسله‌ها.
در دوران سلسله شانگ، امپراتوران و اشراف نه تنها پیش‌بینی می‌کردند، بلکه نتایج را بر روی استخوان‌ها نیز نوشتند. کتیبه‌های روی این استخوان‌های پیش‌بینی با اولین شکل حروف چینی حک شدند و آنها ابزار ارزشمندی را برای مطالعه فرهنگ در آن زمان فراهم کردند. از طریق آنها دریافتیم که مردم در شانگ هم به موجودات الهی (مانند آنهایی که مسئول باد، باران و رعد و برق هستند) و هم به خدایان مربوط به زمین (مانند کوه و رودخانه) اعتقاد داشتند.
به‌عنوان نمونه، در دوره‌های زو گنگ و زو جیا (بیست و چهارمین و بیست و پنجمین امپراتوران در شانگ)، ثبت شده است: «با پیشگویی، برتر شما دستور می‌دهند باران امسال بیشتر باشد» و «طبق پیشگویی در اکتبر وقتی زویی سلطنت کرد، برتر شما سال آینده برکت را برایمان ارمغان می‌آورد.»
پرستش الوهیت
سلسله ژو، اصطلاح الوهیت را از دی (برتر) به تیان (الوهیت) تغییر داد. امپراتوران نیز به‌عنوان تیانزی (فرزند الوهیت) نامیده می‌شدند که از آن زمان شروع شد.
تیانتان (معبد آسمان) در پکن
کسانی که به تیانتان در پکن رفته‌اند می‌دانند که این مکانی برای عبادت است و در دوره یونگ‌له به‌دست امپراتور چنگزو در سلسله مینگ ساخته شد، این مکان عبادت برای امپراتورها در هر دو سلسله مینگ و چینگ بود. اما، آغاز آیین پرستش آسمان توسط امپراتوران، به زمان سلسله ژو برمی‌گردد. به‌نظر می‌رسد که مقدس‌ترین مراسم برقراری ارتباط با ملکوت، در روز دونگشی (هنگام زمستانی) در حومه جنوبی پایتخت برگزار شد. هدف از این مراسم سپاسگزاری از ملکوت برای نعمت‌های مربوط به آب و هوا، برداشت محصول و جامعه است.
علاوه بر این مراسم در پایتخت، نوع دیگری از مراسم تشریفات در کوه تای به نام فنگ شان برگزار می‌شد. پنج کوه معروف در چین باستان به نام وویوئه شناخته شده‌اند. در میان آنها، کوه تای (واقع در استان شاندونگ امروز) واقع در شرق، مهمترین قلمداد شد. مراسم فنگ شان شامل دو بخش است: پرستش در کوه تای، ابراز قدردانی از ملکوت و مراسمی دیگر در نزدیکی کوه لیانگفو، برای سپاسگزاری از زمین.
فنگ شان احتمالاً مقدس‌ترین مراسم تاریخ بود و فقط در زمان تغییرات سلسله اتفاق می‌افتاد یا وقتی ملت پس از آشفتگی به صلح بلند مدت می‌رسید. با توجه به زندگی گوان ژونگ در زمان چونچیو (که به دوره بهار و پاییز نیز معروف است، عصری بین سلسله ژو و سلسله چین) ، آنجا 12 فرزانه یا امپراتور بوده که آیین فنگ شان را برگزار کرده بودند. آنها شامل اکثریت سه حاکم و پنج امپراتور به همراه یو کبیر (بنیانگذار سلسله شیا)، کینگ تانگ (بنیانگذار سلسله شانگ) و شاه چنگ (پادشاه دوم سلسله ژو) بودند.
بان گو، مورخ سلسله هان، هدف از فنگ شان را توضیح داده است: «یک سلسله تغییر کرد، دورۀ دیگری آغاز و صلح طولانی‌مدت حاصل شد. بدین ترتیب عبادت در کوه تای و کوه لیانگفو به‌منظور قدردانی برگزار شد. ملکوت سلطنت را برای حکومت بر مردم اعطا کرد. چون جشن گرامی داشته می‌شود، ملکوت آگاه می‌شود و اعتبار به الوهیت تعلق می‌گیرد.»
(ادامه دارد)
مجموعه فرهنگ سنتی
