مو و فرهنگ سنتی چین

(Minghui.org) فرهنگ سنتی چین سرمنشائی الهی دارد. این را می‌توان در تمام جنبه‌های فرهنگ شان مشاهده کرد، از جمله اینکه مردم چین چگونه موهای خود را می‌آراستند.

مو: هدیه‌ای از جانب خداوند

بسیاری از فرهنگ‌ها در سرتاسر جهان افسانه‌هایی درباره چگونگی خلق انسان توسط موجودات الهی را مطرح می‌کنند، اما هر داستان از گروه متفاوتی از موجودات الهی و مجموعه‌ای از رویدادها می‌گوید. این منشأهای متفاوت را شاید بتوان در موهای افراد دید.

به‌عنوان مثال، آسیایی‌ها معمولاً موهای مشکی صاف دارند، در حالی که غربی‌ها اغلب موهای بلوند یا قهوه‌ای دارند، و مردم آفریقایی دارای موهای مجعد و ظریف سیاه هستند که نشان می‌دهد چگونه موجودات الهی مختلف انسان‌های متفاوتی را در تصور خود خلق کرده‌اند.

وجود مو همچنین نقایصی را در نظریه تکامل داروین مطرح می‌کند. از نقطه نظر تکاملی، مو سه کارکرد دارد: محافظت در برابر نور خورشید در تابستان، حفظ گرما در زمستان و جذابیت عمومی.

اما، انسان‌ها از این روندها سرپیچی می‌کنند. اگر مو برای محافظت در برابر نور خورشید و حفظ گرما مورد نیاز باشد، ما باید مانند میمون‌ها در سرتاسر صورتمان مو یا کرک و خز داشته باشیم، زیرا از نظر آناتومی، ما همان نیاز میمون‌ها را داریم. اما، در صورت ما نواحی بدون مو به‌طور قابل توجهی وجود دارد که در آن میمون‌ها کرک و خز دارند. در عین حال، به‌نظر می‌رسد که انسان‌های طاس بدون داشتن محافظ دربرابر آفتاب یا سرما بر روی سرشان، به‌خوبی زندگی می‌کنند.

ابروها نیز معمای دیگری در چارچوب تکامل هستند که به نوعی با سرعت کمتری نسبت به موهای سر رشد می‌کنند و شکلی متفاوت دارند.

اما اگر از چارچوب مو به‌عنوان یک نیاز تکاملی گامی به بیرون برداریم و مو را محصول طراحی هوشمندانه بدانیم، درک این پدیده‌ها آسان‌تر خواهد بود. و اگر به افسانه‌های باستانی دربارۀ موهای سرمان نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که بیشتر از آنچه به‌نظر می‌رسد دربارۀ تارهای موی ما وجود دارد.

مو و سن

در چین باستان، مو اغلب به‌عنوان نمادی برای سن استفاده می‌شد. به‌عنوان مثال، اغلب به کودک پسر یا دختر به‌عنوان «مو زرد» اشاره می‌شود، زیرا موهای کودکان چینی نازک‌تر و قهوه‌ای مایل به زرد است. وقتی بزرگ می‌شوند موهایشان متراکم، سیاه و براق می‌شود.

مو و سن بلوغ

تصور می‌شد که دختران در 1۵ سالگی به بلوغ می‌رسند. کلمه دیگری که برای یک دختر 1۵ ساله وجود دارد جی‌جی بود که به معنای «نیاز به سنجاق‌سر» است. رسم بر این بود که زنان فقط بعد از بلوغ به موهای خود سنجاق می‌زدند.

سن بلوغ پسران 20 سالگی بود، زمانی که او را روگوان می نامیدند یا کسی که «آماده برای کلاه» شده باشد. این نیز نشان‌دهنده مدل مو است، زیرا مردان موهای بلندی داشتند و پس از رسیدن به بلوغ باید آن‌ها را می‌بستند تا زیر کلاهشان قرار بگیرد. مراسم بلوغ برای یک مرد 20 ساله شامل «تاج‌گذاری» او با کلاه برای اولین بار است.

مو و سالمندان

افراد مسن چینی موهای خاکستری یا سفیدی خواهند داشت، و اگر از آن زمان بگذرد، موها دوباره زرد می‌شوند. ما می‌توانیم این را در متنی از شاعر سلسله جین، تائو یوانمینگ مشاهده کنیم:

«هم پیر و زرد و هم جوان با موهای رها راضی بودند.»

اما، موی همه مردم سفید نمی‌شود. کسانی که از اعمال معنوی پیروی می‌کردند اغلب استثنا بودند. ژانگ سانفنگ، تائوئیست مشهور که در سلسله‌های سونگ، یوان و مینگ زندگی می‌کرد، زمانی به امپراتور یونگل مینگ برای داشتن عمر طولانی توصیه‌هایی کرد.

او نوشت: « باداشتن ذهنی آرام و امیال زمینی کم، به طول عمر خواهید رسید.»

این سنت تزکیه شخصی  در تمرین‌کنندگان امروزی فالون دافا، یک سیستم مدیتیشن مبتنی بر اصول حقیقت، نیک‌خواهی، بردباری، ادامه دارد.

در مینگهویی مقاله‌ای دربارۀ مادر مسنی خواندم که پس از شروع تمرین، ظاهری جوان و انرژی فراوان یافت. موهایش نیز دوباره مشکی شد. با توجه به اینکه او می‌توانست سبزیجات پرورش دهد و آنها را در بازار کشاورزان بفروشد، اکثر مشتریان فکر می‌کردند که او فقط ۵۰ سالش است. هر وقت این اتفاق می‌افتاد، مادر لبخند می زد و به مردم می‌گفت که 83 سال دارد.

مو و سن در ادبیات

بهرحال، رنگ موی افراد معمولاً برای اشاره به سن افراد استفاده می‌شد، همانطور که در برخی از اشعار معروف دیده می‌شود.

یان ژنکینگ از سلسله تانگ نوشت: «تا نیمه شب بخوانید، در اولین نور ادامه دهید / وقتی موهایتان سیاه است مطالعه نکنید و وقتی سفید شد گریه خواهید کرد.»

لی بای، یکی از مشهورترین شاعران چین، سطور زیر را نوشته است:

آیا پدر و مادری را ندیده‌ای که جلوی آینه می‌ایستند و برای تارهای مویش افسوس می‌خورد / آبنوس در شباب(طلوع) زندگی، اکنون مانند برف دم شفق رنگ باخته است؟

مدل مو

از زمان‌های قدیم، چین به نام هواشیا نیز معروف بوده است. به گفته کُنگ یینگدا، محقق سلسله تانگ، شیا به معنای کشوری بزرگ با آیین و مناسک بزرگ است، در حالی که هوآ به ظرافت لباس و نوشتار اشاره دارد.

مدل‌های متنوع و مختلف مو که توسط مردان و زنانی انجام می‌شود، این ظرافت را به نمایش می‌گذارد و نشانه فرهنگ تحت تأثیر الهیات چین است. مدل موی کودکان

از همان دوران کودکی، آداب و رسومی در مورد نحوه آرایش موها وجود داشت. برای دختر زیر هفت سال و پسران زیر هشت سال، موها بدون سنجاق یا بستن، آزاد رها می‌شد. پس از آن، تا زمانی که کودکان به سن 1۵ سالگی می‌رسیدند، موهای آنها را از وسط جدا می‌کردند و در دو طرف سر به شکلی به نام زونگجیائو یا شاخ بز جمع می‌کردند. در واقع، عبارت «دوستان زونگجیائو » معمولاً برای اشاره به دو نفر استفاده می‌شود که از دوران کودکی با هم دوست بوده‌اند.

در ۱۵ سالگی، موها در یک دسته بالا بسته می‌شد. همانطور که در تعریف جیجی در بالا ذکر شد، دختران برای اولین بار به موهای خود سنجاق می‌زدند.

مدل مو در طول سلسله‌ها

مدل موی بزرگسالان در بین سلسله‌ها متفاوت بود. مو شانگ سانگ در سلسله هان، زن جوانی به نام لو فو را توصیف کرد که «موهایش در پشت سر جمع شده بود و گوشواره‌های مروارید داشت.»

مولان سی از سلسله‌های شمالی و جنوبی توصیف می‌کند که مولان «جلوی آینه موهای ابر مانند خود را شانه می‌کند و سپس گل زردی را در آن می‌گذارد.»

بسیاری از این مدل موها ریشۀ الهی داشتند. به گفته ژی هو زی، بانوی ملکه مادر یک بار به دیدار امپراتور وو از سلسله هان آمد. امپراطور که تحت تأثیر مد مربوط به آسمان‌ها قرار گرفته بود، که هیچ شباهتی به چیزی که او تا به حال روی زمین دیده بود، نداشت به بانوان دربار امپراتوری دستور داد مدل موی الهه را تقلید کنند. او نام مدل مو را «موهای جمع‌شده در پشت سر دخترآسمانی درحال پرواز» نامید.

نمونه دیگری از مدل مویی که منشأ دنیوی داشت، «موی جمع‌شده در پشت سر مار افسون‌شده» بود. گفته می‌شود که این سبک توسط بانو ژن، همسر امپراتور ون از وئی ابداع شد، زمانی که او یک روز مار سبز رنگی را دید که به شکل موی جمع‌شده در پشت سر در قصر تغییر شکل داد.

سپس «موی سر جمع‌شده در پشت سر به سمت بالا» و « موی سر جمع‌شده در پشت سر ابرهای مرغ دریایی» - سبک‌های سلسله سوئی وجود دارند که که فراخواندن  مه‌ اثیری قلمروهای الهی که به‌راحتی در اطراف سر شخص شناور هستند را تداعی می‌کنند.

سلسله تانگ اوج فرهنگ چینی بود، با مدل موی پرکار و پرجزئیات تطابق داشت. موی سر جمع‌شده در پشت سر مارپیچ و گره زنبق هر دو در آن زمان مد بودند، اما نمادین‌ترین سبک‌های آن دوران، موی سر جمع‌شده در پشت سر با گره‌های معکوس بودند، جایی که موی سر جمع‌شده در پشت سر با یک دم اسبی در بالای سر شروع می‌شد و سپس به روش‌های پرزرق و برق بسته می‌شد. گاهی اوقات در اطراف ابزارهای شکل‌دهی مختلف. سبک‌های قابل‌توجه معکوس شامل «موی سر جمع‌شده در پشت سر دو تیغه‌ای»، « موی سر جمع‌شده در پشت سر به سمت آسمان» و «موی سر جمع‌شده در پشت سر سیسی» بود.

زان‌هوآ شینو تو (بانوان درباری آراسته با تزئینات گل) اثر ژو فانگ و دائولیان تو (بانوان درباری در حال آماده‌سازی ابریشم تازه بافته‌شده) اثر ژانگ شوان صحنه هایی از سلسله تانگ را به تصویر می‌کشند.

خانم‌ها در این تصاویر صورت‌های گرد و پر و بدنی سالم دارند و لباس‌های شیک برتن دارند و موها بالای سرشان قرار گرفته است. آنها همراه با جواهراتی از طلا، نقره، یشم و سایر اقلام گرانبها، تجسمی از زیبایی‌شناسی و زندگی پرتجمل سلسله مرفه تانگ هستند.

هان شیزای یه‌یان تو (جشن‌های شبانه هان شیزای) صحنه‌ای از پنج سلسله را به تصویر می‌کشد – دوره‌ای که قبل از سلسله سونگ بود. در این نقاشی، خانم‌ها موها را پشت سر با ارتفاع زیاد جمع می‌کردند و مجموعه‌ای از لوازم ظریف تزئین مو را درون آن‌ها به کار برده بودند. ظاهر کلی جلوه‌ای از شکوه و ملاحت بود.

در طول سلسله سونگ، خانم‌های دربار امپراتور لیزونگ موها را پشت سر با ارتفاع زیاد جمع می‌کردند که به آن « موی سر جمع‌شده در پشت سر مخروطی بلند» می‌گفتند. جین‌سی، معبدی که در زمان این سلسله ساخته شد، مجسمه‌های زنانی داشت که این مدل مو را داشتند.

تحت تأثیر تاج‌های مقدس بودیسم و تاج‌های نیلوفر آبی تائوئیسم، مردم در تانگ و سونگ نیز دوست داشتند حلقه‌ها و سربندهایی از گل‌های نیلوفر آبی، ققنوس و سایر نمادهای فرخنده بپوشند.

در سلسله سونگ، گرایشی برای سرپوش‌های زنانه بود که «نماهای سال» نامیده می‌شد و در آن زنانی خود را با مدل‌های مو با گل‌های فصلی آرایش می‌کردند. چهار گلی که آنها استفاده می‌کردند، شکوفه‌های هلو برای بهار، گل‌های نیلوفر آبی برای تابستان، گل‌های داوودی برای پاییز، و شکوفه‌های آلو برای زمستان بودند - هر کدام به روش خودش عالی.

تزکیه‌کنندگان معنوی مدل موهای خود را داشتند که آنها را از بقیه افراد جامعه متمایز می‌کرد. راهبان و راهبه‌ها سر خود را کاملاً می‌تراشیدند و مانند قزاق‌ها لباس می‌پوشیدند تا نشانه‌ای از تعهد خود برای رهایی از دغدغه‌های دنیوی باشند. تائویست‌ها موی بسته‌شده در پشت سر منحصربه‌فرد به همراه رداهای مربوطه دارند.

برعکس، از بین رفتن فرهنگ سنتی در جامعه مدرن ما از مدل موی افراد نیز قابل مشاهده است. امروزه بسیاری از افراد به دنبال مدل موهای عجیب و غریب و ژولیده هستند. اگر به‌عنوان یک جامعه به همین منوال ادامه دهیم، ممکن است فراموش کنیم که از کجا آمده‌ایم و چگونه برگردیم.

مو و سلامت

اگرچه مو روی پوست رشد می‌کند، اما ارتباط خوبی با بدن دارد. در زیر میکروسکوپ، مو یک محور استوانه‌ای است که از چند لایه تشکیل شده است. هنگامی که مدار بزرگ آسمانی فرد باز می‌شود، انرژی در تمام قسمت‌های بدن، از جمله درون هر یک از این استوانه‌های کوچک جریان می‌یابد.

طب چینی معتقد است که مو با خون و کلیه‌ها مرتبط است. برخی گفته‌های رایج در طب چینی این ارتباط را نشان می‌دهند، مانند «خون مو را ایجاد می‌کند» و «وضعیت کلیه‌ها در مو دیده می‌شود».

پزشکان چینی پزشکی از یک روند معاینه چهار مرحله‌ای استفاده می‌کنند: ابتدا به بیمار نگاه  و سعی می‌کنند هر گونه ناهنجاری قابل مشاهده را پیدا کنند. سپس به هر نشانه شنیداری از وضعیت بیمار گوش می‌دهند. پس از آن از بیمار می‌خواهند وضعیت خود را به آنها بگوید و در نهایت نبض بیمار را می‌گیرند.

مو بخشی از مرحله تشخیص است و یک سرنخ مفید برای پزشکان چینی برای تشخیص هر گونه بیماری است. موهای یک فرد سالم چینی سیاه و براق است، در حالی که موهای افراد ناسالم اغلب مایل به زرد و خشک است. مانند علف خشکیده، شکننده و مستعد شکافتن است.

مو و شخصیت

ظاهر یک فرد، از جمله مو، می‌تواند بازتابی از طبیعت او باشد.

به‌عنوان مثال، افرادی که موهای ضخیم دارند، می توانند کوشا یا سرسخت باشند. از طرف دیگر، کسانی که موهای نازک و نرمی دارند، ممکن است متفکرتر باشند و ذهن پیچیده ای داشته باشند.

افرادی که خطوط مویی نزدیک به بالای سر دارند، می‌توانند ذهنی بازتر و داشته باشند یا خردمندتر باشند.

اکثر مردم خط موی صاف یا گرد دارند، اما برخی از افراد مدل مویی وی‌شکل دارند که در وسط مو هست دو طرف به سمت شقیقه‌ها مو  به‌تدریج کم می‌شود. این افراد ممکن است مستعد بدخلقی باشند.

داستان‌های مو

اهمیت فرهنگی مو برای مردم چین را می‌توان بیشتر در تعداد دفعات بازنمایی آن در ادبیات مشاهده کرد.

لین شیانگرو، یکی از مقامات عالی رتبه ژائو در دوره دولت متخاصم چین، موهای بسیار احساس‌برانگیزی داشت.

هنگامی که پادشاه کشور قدرتمند کین پیشنهاد داد که 1۵ شهر خود را با یشم دایره‌ای شکل گرانبهای هشی متعلق به پادشاه ژائو مبادله کند، پادشاه ژائو نگران بود که پادشاه کین واقعاً به پایان معامله خود احترام نگذارد. لین داوطلب شد تا به کین برود تا وضعیت پادشاه را بررسی کند.

هنگامی که او رسید، متوجه شد که پادشاه کین در حال نشان دادن یشم به مقامات و بانوانش است، بدون اینکه قصد ارائه شهرها را داشته باشد. لین یشم دایره‌ای شکل را در دست گرفت و «به اندازه‌ای عصبانی شد که موهایش بلند شد و تقریباً کلاهش را پرت کرد». او پادشاه کین را به‌دلیل عمل نکردن به قولش سرزنش کرد. در پایان، او توانست یشم را به سلامت به ژائو بازگرداند.

یو فی، یکی از مشهورترین ژنرال‌های تاریخ چین، موهایی بارز نیز داشت. او یک بار در مورد تهاجم جورچن و تحقیر مرتبط با آن نوشت: «موهایم از عصبانیت صاف ایستاد کلاهم را انداخت.»

داستان دیگر درباره سائو سائو، صدراعظم ماقبل آخر سلسله هان شرقی بود. یک بار که محصول گندم‌ آماده شد، دستور داد که سربازان به محصول گندم آسیب نرسانند و دستور داد هر متخلف را اعدام کنند.

اما، اسب خود او روزی وحشت‌زده شد و مزرعه گندم را لگدکوب کرد. هنگامی که سائو قصد خودکشی داشت، مشاور او را متوقف کرد و گفت که او نمی‌تواند این کار را انجام دهد زیرا در این صورت ارتش آنها فرمانده نخواهد داشت. از آنجا که مردم در دوران باستان موهای خود را مانند بدنشان گرامی می‌داشتند، سائو موهایش را به‌عنوان یک اقدام انضباطی کوتاه کرد.

سان جینگ، نیز از سلسله هان، بسیار سخت مطالعه می‌کرد. برای اینکه چرت نزند موهایش را به تیر ستون خانه‌اش بست. هر وقت چرت می‌زد، موهایش کشیده می‌شد و بیدارش می‌کرد. از طریق این روش مطالعه، او به یک دانشمند بزرگ تبدیل شد.

تائو کان، ژنرالی در سلسله جین، در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمد. یک بار دوستش فن کوی در یک روز برفی به دیدار او آمد، اما خانواده تائو غذای کافی برای میزبانی فن و مردانش نداشتند.

مادرش به او اطمینان داد: «نگران نباش، چیزی برایش پیدا می‌کنم.»

او یونجه‌هایی را که روی تخت‌هایشان گسترده بود را بیرون آورد و آن را خرد کرد تا به اسب‌های فن و مردانش غذا بدهد. سپس موهایش را کوتاه کرد و برای خرید برنج و سبزیجات فروخت. تائو در تاریخ چین یک مقام شناخته شده بود و از مادرش نیز به‌عنوان یکی از باتقواترین مادران تجلیل می‌شود.

وو زیشو در دوره بهار و پاییز ژنرال بود. پس از اینکه پادشاه چو پدر و برادر بزرگترش را کشت، او نیز به تعقیب وو پرداخت. وو به کشور وو فرار کرد. اما، قبل از اینکه بتواند وارد شود، باید از ایست بازرسی ژائوگان که تحت کنترل پادشاه چو بود می‌گذشت. شب قبل از عبور از ایست بازرسی، وو به حدی نگران بود که موهایش یک شبه سفید شد. روز بعد او به‌دلیل موهای سفیدش توانست با موفقیت از ایست بازرسی عبور کند و به سلامت به کشور وو رسید.

مئی شنگ از دانشمندان سلسله هان بود. هنگامی که لیو بی، پادشاه وو، قصد داشت علیه امپراتور شورش کند، می تلاش کرد او را متوقف کند و گفت که خطر بسیار زیاد است: «مثل آویزان کردن `پانصد کیلو از یک مو.» بعداً لیو شکست خورد و کشته شد.

مو و  پیشگویی

چین همچنین به‌عنوان سرزمین الهی و خانۀ فرهنگ گسترده و رنگارنگ غنی‌شده با معنای عمیق‌تر شناخته شده است. موارد فوق تنها چند نمونه از چگونگی تجلی این امر در حوزۀ مو بود - فقط بخش کوچکی از این تمدن بزرگ.

در پایان، هنوز حکایت دیگری مربوط به مو وجود دارد که سنت باستانی را به دنیای مدرن ما متصل می‌کند.

لیو بوون، حکیم و پیشگوی سلسله مینگ، زمانی در پیشگویی خود، شائوبینگ گِه (آهنگ پنکیک) آینده را پیش بینی کرد:

«کسی [که راه بزرگ را معرفی می‌کند] راهب یا تائوئیست نیست. او مدل موی افراد عادی را دارد.»

او همچنین اشاره کرد که مردم در معابد تزکیه نخواهند کرد و در حالی که در دنیای مادی زندگی می‌کنند، تزکیه خواهند کرد.

این با تمرین فالون دافا در چین امروزی منطبق است. با حدود 100میلیون تمرین‌کننده، این تمرین بر اصول حقیقت، نیک‌خواهی، بردباری، جوهر فرهنگ سنتی چین تأکید دارد. در این دوره خاص در تاریخ، گذشته و حال را به هم متصل می‌کند و ما را از هزاران سال تاریخ به سوی آینده‌ای روشن‌تر هدایت می‌کند.

دیدگاه‌های ارائه‌شده در این مقاله بیانگر نظرات یا درک خود نویسنده است. کلیۀ مطالب منتشرشده در این وب‌سایت دارای حق انحصاری کپی‌رایت برای وب‌سایت مینگهویی است. مینگهویی به‌طور منظم و در مناسبت‌های خاص، از محتوای آنلاین خود، مجموعه مقالاتی را تهیه خواهد کرد.